بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی و معنوی بر شادکامی و هوش معنوی دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روانشناسی، مدیر گروه روانشناسی مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی العالمیه

2 دانشیار روانشناسی بالینی انستیتو روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی و معنوی  بر شادکامی و هوش معنوی دانش‌آموزان دختر مقطع پیش‌دانشگاهی، در قالب یک طرح شبه آزمایشی پیش­آزمون – پس­آزمون با گروه کنترل اجرا شد . جامعه آماری پژوهش 25 نفر از دانش­آموزان دختر مقطع پیش‏دانشگاهی ناحیه 3 آموزش و ­­­­­پرورش شهرستان قم بودند . که با روش نمونه‌گیری انتخاب ، و در دوگروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای گروه آزمایش به مدت 12 جلسه آموزش مهارت­های زندگی و معنوی اجرا شد و گروه کنترل در آن زمان به فعالیت­های عادی تحصیلی خود مشغول بودند. داده­های پیش­آزمون و پس­آزمون با استفاده از پرسش‌نامه­های شادکامی آکسفورد و هوش معنوی جمع­آوری شدند. جهت تجزیه و تحلیل آماری داده­ها از روش تحلیل کو­واریانس استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد آموزش مهارت­های زندگی و معنوی، شادکامی را به طور معنادار افزایش می­دهد اما در جهت افزایش هوش معنوی و مؤلفه­های آن تاثیر معناداری ندارد.

کلیدواژه‌ها


-بینا ، مهدی ؛ یاسمی، محمد تقی؛ عرب گل، فریبا ؛ داوری ، رزیتا؛ خزاعلی، آزین (1383) . آموزش مهارت­های زندگی ویژه روانپزشکان و روانشناسان مقاطع بالاتر . اداره سلامت روان ، دفتر سلامت جوانان ، معاونت سلامت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی.
- بوالهری، جعفر و همکاران(1392). کتاب کار مربیان ،آموزش مهارتهای معنوی.تهران: مرکز مشاوره دانشگاه تهران.
- نیک پرور،ریحانه (1383). مهارت‌های زندگی (آشنایی با برنامه‌های آموزش. دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی، ناشر:  معاونت امور فرهنگی سازمان بهزیستی کشور.
- نجمی،الیاس، رابرت؛منجم،رویا (1382). روانشناسی شادی . تهران: نشر علم .
- ناصری، اسماعیل (1387). برسی مؤلفه‌های هوش معنوی و ساخت ابزاری برای سنجش آن در بین دانشجویان. پایانامه کارشناسی ارشد،دانشکده روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی .
- موسوى همدانى، سید محمد باقر (1384)، ترجمه تفسیر المیزان،دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم.
- مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه،تهران،دار الکتب الاسلامیه.1374.
- مقدم، مرضیه؛ رستمی گوران، نرگس؛ آراسته، مدبر؛ شمس علیزاده، نرگس؛ معروفی، آزاد (1387). بررسی تاثیر آموزش واحدی مهارت‌های زندگی بر میزان آگاهی و نگرش دانشجویان جدیدالورود درباره مهارت‌های زندگی و ارتقاء توانمندی‌های روانی - اجتماعی آنان. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی ،5 ، 26 -34 .
- معظمی، بهمن(1388). نقش توبه ،توکل و دعا در سلامت روان،پایگاه مذهبی اعتقادی ساقی ،1388،س 1.
- گودرزی، کورش؛ سهرابی، فرامرز؛ فرخی، نور علی؛ جمهری، فرهاد (1389). اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﺗﻌﺎﻣﻠﻲ ﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی و آﻣﻮزش ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن، فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، شماره 1، ص16-41.
- گنجعلی بنجار،علیرضا(1383). بررسی اثربخشی مداخلات روانی تربیتی  بر هوش هیجانی دانش آموزان . پایان نامه کارشناسی ارشد . انستیتو روانپزشکی ایران ، دانشگاه ایران .
- کرمی نوری، رضا؛ مکری، آذرخش؛ محمدی­فر ،محمد ؛ یزدانی ، اسماعیل (1381). مطالعه عوامل مؤثر بر شادی و بهزیستی در دانشجویان دانشگاه تهران. مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران ،3 ،64 -42 .
- کاویانی، محمد؛  پناهی، علی احمد(1397).  روان شناسی در قرآن: مفاهیم و آموزه ها . چاپ هشتم ، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه .
- کاظمیان، کبری؛مهرابی زاده هنرمند،مهناز(1388). بررسی رابطه نگرش مذهبی با شادکامی و سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی بهبهان . مجله روانشناسی و دین ،4، 156-169 .
- کار، آلان (1385). روان شناسی مثبت. ترجمه پاشا شریفی؛ جعفر نخعی زند، تهران:  انتشارات سخن.
- قرائتی، محسن(1383)، تفسیر نمونه،تهران،مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
- غباری بناب، باقر؛ سلیمی، محمد؛ سلیانی، لیلا (1386) . هوش معنوی . اندیشه نوین دینی،10، 125-147.
- غباری بناب، باقر(1385). معنویت. معاونت دانشجویی،انتشارات مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه تهران.
- علی پور،احمد؛ اگاه هریس، مژگان (1386). اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد در ایرانی‌ها . روانشناسان ایران،12، 298-287 .
- عابدی، احمد؛ میرزایی، پریوش (1385) . مقایسه اثربخشی روش شناختی - رفتاری فوردایس و روش آموزش مهارت‌های اجتماعیدر افزایش میزان شادی دانش‌آموزان دبیرستان‌های اصفهان. اندیشه‌های نوین تربیتی،1،52-79.
- صبحی قرا ملکی، ناصر؛ پرزور، پرویز (1393). ﻣﻘﺎﯾﺴﮥﻫﻮش ﻣﻌﻨﻮی و ﻫﻮش ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن و ﻃﻼب، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 4، (2): ص310- 298.
- سهرابی،فرامرز (1385). در آمدی بر هوش معنوی. فصلنامه معنا، ویژه نامه روانشناسی دین، سال اول، شماره دوم.
-  یداله پور، محمد هادی؛ فاضلی کبریا، مهناز(1393). بررسی تطبیقی مفهوم هوش معنوی از منظر روانشناسی و اسلام. اسلام و سلامت، 1،(1):48-57.
-Compton, M.; William, c.”2”. (2005). An Introduction toPositive psychology. published by wads worth.
-FAVA,G.(1998).Well-being therapy (WBT).www.common language psychotherapy.org.
-Forneris. T, Danish. SJ, Scott.DL. (2007). Setting goals, solving problems and seeking social support. Pubmed adolescence, 42 (165):  103 - 114.
 -Lichter,S. , Haye, K.& Kamman, R. (1980). Increasing happiness through cognitive retraining. www. the happinessshow. com/ HappinessResearch Still Needed. Htm.
-Liaghatdar, M. J; Jafary. E; Abedy, M. R; Samiee, F. (2008). Relibility and validity of oxford -happiness inventory among university student in Iran.the Spanish journal of   psychology, vol 11, 310.  313.
-Malty. J. Lewis, C. A& Day. L, (1999). Religiouse orientationand psychological wellbeing. BiritishJornal of Health psychology.4, p363-378.
-Seligman,M. E; Tracy, A. S (2005). Positive Psychology Progress. Empirical Validation of Interventions. Copyrigh by the American Psychological Association, Vol. 60, No. 5.
-Vaughan, F. (2002). What is Spiritual Intelligence?Journal of Humanistic Psychology, 42, 16-33.
-Wigglesworth,C.(2002). Spiritual Intelligence and why it mmatters. www. consciouspursuits.com.