نقش میانجی خودمهارگری در رابطه‏ بین دین‏داری و بهزیستی روان‏شناختی

نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‏ارشد راهنمایی و مشاوره موسسه اخلاق و تربیت

2 استادیار موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

3 استادیار گروه روان شناسی مجتمع آموزش عالی علوم انسانی جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

امروزه، بهزیستی روان‏شناختی به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه متخصصان روان‏شناسی و علوم اجتماعی قرار گرفته و در فرهنگ‌ها و نمونه‌های مختلف، مطالعات گسترده‌ای روی ابعاد، مؤلفه‌ها و همبسته‌های آن انجام شده است. هدف این تحقیق نقش واسطه‌ای خودمهارگری در رابطه‏ی بین دین‏داری و بهزیستی روان‌شناختی است. برای انجام این تحقیق 224 نفز از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه‏های پردیس فارابی و دانشگاه آزاد پردیسان شهر قم به پرسش‏نامه‏های خودمهارگری تانجنی، مقیاس بهزیستی روان‏شناختی ریف و پرسش‏نامه‏ی سنجش نگرش مذهبی خدایاری‏فرد پاسخ دادند. رابطه‏ی بین متغیرها با استفاده از ضریب هم‏بستگی و رگرسیون خطی بررسی شد. برای بررسی نقش میانجی خودمهارگری از تحلیل مسیر و ضریب سوبل استفاده شد. بر اساس یافته‏های تحقیق، میان هر سه متغیر دین‏داری، بهزیستی روان‏شناختی و خودمهارگری رابطه مثبت وجود داشت. هم‏چنین تحلیل‌ها نشان داد 54/38 درصد از رابطه دین‏داری و بهزیستی روان‏شناختی از طریق خودمهارگری قابل پیش‏بینی است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد دین‏داری، به شیوه خاص خود، از طریق ارتقاء خودمهارگری قادر است بهزیستی روان‏شناختی افراد را افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Mediating Role of Self-Control in the Relationship between Religiosity and Psychological Well-Being

چکیده [English]

Nowadays, psychological well-being has become increasingly popular among psychologists and social scientists, and across cultures and samples, extensive studies on its dimensions, components, and correlations have been conducted. The purpose of this study is to investigate the mediating role of self-control between religiosity and psychological well-being. For this study, 224 undergraduate students from Farabi University Campus and Pardisan Azad University of Qom answered Tangney's Self-Control Scale (SCS), Ryff's Scales of Psychological Well-being, and Khodayari Fard's Religious Attitude Questionnaire. The relationship between variables was evaluated using correlation coefficient and linear regression. Path analysis and Sobel coefficient were used to investigate the mediating role of self-control. According to the findings, there was a positive relationship between all three variables of religiosity, psychological well-being and self-control. The analysis also showed that 38.54% of the relationship between religiosity and psychological well-being was predictable through self-control. The results of this study show that religiosity, in its own way, can promote psychological well-being by promoting self-control. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological Well-Being
  • Self-Control
  • Religiosity
  • Mediating Role

مراجع

1- قرآن کریم.
2- ابوجعفر، محمد بن یعقوب کلینی.( 1369)، اصول کافی، ترجمه رسولی، هاشم، تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه.
3- حسن‌ بن علی‌ بن حسین‌ بن شُعبَه حَرّانی.(1385)، تحف‏العقول عن آل الرسول(ع)، ترجمه کمره‌ای، محمدباقر، تهران، کتابچی، چاپ13.
4- اصغری، فرهاد؛ کردمیرزا، عزت‌اله و احمدی، لیلا.(1392)، رابطه نگرش مذهبی، منبع کنترل و گرایش به سوء مصرف مواد در دانشجویان، مجله اعتیاد پژوهی، شماره 25، ص116-106.
5- بخشی‌پور، باب‌الله و رمضان‌زاده، ثریا.(1393)، روان‏شناسی دینی: دین‏داری، شادکامی می‏آورد؟ نگرش‏های مذهبی و رابطه آن با شادکامی در نوجوانان دبیرستانی، مجله رشد آموزش مشاور مدرسه، شماره 36، ص11-7.
6- حیدری رفعت، ابوذر و عنایتی نوین‏فر، علی.(1389)، رابطه بین نگرش دینی و شادکامی در بین دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس، روان‏شناسی و دین ، شماره 12، ص 72 -61.
7- خانجانی، مهدی؛ شهیدی، شهریار؛ فتح‌آبادی، جلیل؛ مظاهری، محمدعلی و شکری، امید.(1393)، ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه (18 سوالی) مقیاس بهزیستی روان‏شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر، اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی، شماره 32، ص36-27.
8- خدایاری‌فرد، محمد؛ شهابی، روح‌الله و اکبری‌زردخانه، سعید.(1388)، رابطه دین‏داری و خودکنترلی با گرایش به مصرف مواد در دانشجویان، رفاه اجتماعی، شماره 34، ص130-115.
9- خدایاری فرد، محمد و همکاران.(1388)،گزارش نهایی طرح پژوهشی: آماده‏سازی مقیاس دین‏داری و ارزیابی سطوح دین‏داری اقشار مختلف جامعة ایران (مراکز استان‏ها)، مؤسسه روان‏شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
10- رفیعی‌هنر، حمید و جان‌بزرگی، مسعود.(1389)، رابطه جهت‏گیری مذهبی و خودمهارگری، روان‏شناسی و دین، شماره9، ص 42-31.
11- رفیعی‌هنر، حمید.(1392)، اسلام، اخلاق و خودمهارگری، روان‏شناختی، اخلاق وحیانی، شماره 3، ص 146-141.
12- سیادتیان، سیدحسین؛ قمرانی، امیر و یعقوبیان، فاطمه.(1392)، فراتحلیل اثربخشی مداخله‏های روان‏شناختی بر میزان شادکامی جامعه ایرانی، روان‏شناسی تحولی،شماره 37، ص70-61.
13- غباری‌بناب، باقر؛ غلام‌علی لواسانی، مسعود و روجلیلی؛ فرخ. (1386)، رابطه جهت‏گیری مذهبی و سلامت روانی مادران کودکان استثنایی، روان‏شناسی، شماره 42، ص134-122.
14- مددی، جهانبخش.(1391)، پیش‏بینی نگرش خوردن بر اساس خودتنظیمی و طرح‌واره‌های شناختی ناسازگار نوجوانان، پایان نامه کارشناسی ارشد A.M .
15- واحدی، سیدحامد و ابراهیمی‏مقدم، حسین.(1393)، بررسی اثربخشی آموزش خودکنترلی بر سلامت روان پرستاران شهر تهران، روان شناسی تحلیلی شناختی،شماره 20، ص 32–25.
16- واحدی، شهرام و احمدیان، ریحانه.(1393)، تأثیر میزان خودکنترلی بر ارتکاب جرم در میان دانشجویان، راهبرد فرهنگ، شماره 26، ص 118-93.
17- یزدانی، فضل‏الله و آزاد، حسین(1382)، بررسی رابطه بین نگرش دینی، سبک‏های مقابله‏ای و شادکامی در دختران و پسران دبیرستانی اصفهان در سال تحصیلی 82-81، دانش و پژوهش در روان‏شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، شماره 16، ص46-29.
18- Baker,M.O &Gorsuch,R. (1982), Trait anxiety and intrinsic-extrinsic .religious, Journal for scientific study of Religion.
19- Baumeister, R. F. & Exline, J. J. Virtue, Personality, and Social Relations: Self-Control as‌ the Moral Muscle. Journal of Personality Vol.67 No.6,1999, p.1165-1194.
20- Gartner, J., Larson, D. B., & Allen, G. D. (1991).Religious commitment and mental health: a review of the empirical literature. Journal of sychology and Theology, 19, 6-25.
21- Maton, K. I., & Pargament, K. I. (1987). The roles of religion in prevention and promotion. Prevention in Human Services, 5, 161-205.
22- McCullough ,M. E, & Willoughby, L. B, 2009, Religion, Self-Regulation, and Self-Control: Associations, Explanations, and Implications, Psychological Bulletin, v. 135, N. 1, p. 69-93.
23- M, & DECI, E. LM. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, Social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68-78.
24- Ryff CD. Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological wellbeing. J Pers Soc Psychol. 1989;57:1069-81.
25- Seligman ME, Csikszentmihalyi M. Positive psychology. An introduction. Am Psychol. 2000;55(1):5-14.
26- Paloma, M. M., & Pendelton, B. F. (1991). The effects of prayer and prayer experiences on measures of general well-begin. Journal of Psychology and Theology, 19, 71-83.
27- Pargament, K. I., Smith, B. W., Koenig, H. G., &Perez, L. M. (1998). Patterns of positive and negative religious coping with major life stressors. Journal for the Scientific Study of Religion, 37 (4) 710-724.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار